BALNEARIO E FONTES MEDICINAIS

  Coa cegada da estrada á estación empezaron a florecer novas industrias na zona.Fíxose o Balneario de Laxiñas,da vía do tren para abaixo,e o Hotel,que hoxe é unha residencia de verán.O propietario do Balneario foi Alonso Mosquera,e tivo un éxito incríble,era un paraíso turístico.Ao principio foi un negocio,pero veu a guerra e pechou.Puxérono á venta e finalmente comprouno Ricardo Dios,que fixo un novo balneario.

HOTEL

  Ao principio todo parecia marchar moi ben,pero despois pensou que non era negocio.Ricardo,primeiro pechou o bar e o restaurante e máis tarde os baños e volveu a Madrid.

  As augas minerais do Balneario son augas frías procedentes dos mananciais de Laxiñas e Recarén.Son augas sódico-radioactivas,sulfrídicas-sulfurosas; saben como a ovos podridos,pero teñen boa influencia sobre o metabolismo, aparato respiratorio,aparato digestivo e sobre a pel.Tamén a bronquite,sunusite,asma ou rinite poden contrarrestarse coa súa aplicación.

  En 1907 as augas do Balneario foron declaradas de “Utilidade Pública” e recoñecidas coma mineiro-medicinais mediante o Real decreto de 26 de abril de 1928.

   A luz chegou ao Balneario arredor de 1926, na época de máis esplendor.

  En 1912 o prezo por persoa no Hotel era de 6 a 7 pesetas por día e, o baño no Balneario, entre 1 e 1,50 pesetas.Un tratamento duraba de 7 a 15 días.

BALNEARIO

FONTE MEDICINAL

FONTE MEDICINAL

FONTE MEDICINAL

BALNEARIO 

               O seu propietario, D.Alonso Mosquera,comercializa un xabón e unhas sales minerais que se facían nunca fábrica de Caldas de Reis e coñecidas baixo o nome de “Torres del Oeste”.Estes produtos acadaban un bo prestixio mesmo no estranxeiro,nas exposicións de Londres,Roma e Bos Aires.Vendíanse a 1 peseta e tiñan boa 
 influencia sobre a pel,úlceras e órganos xenitais femininos.

  Outro manancial de auga mineral estaba na Burga,na parroquia do Oeste,ao lado da vía do tren,e alí segue estando.

                                          Dende 1850 a 1900 xa tiñamos Baños públicos de augas minerais (non termais) nas árbores de Xamardo no Ameneiró.O seu propietario era Vicente Xamardo.As bañeiras eran de pedra,cos seus asentos,que aínda se conservan.Tiñan influencia polas súas propiedades curativas.Alí acudía xente de toda a comarca,incluso do outro lado 
do río. 

  




           Nestes últimos anos veu a sumarse a localización dun novo manancial,xunto ao campo de fútbol de As Lombas, cun importante caudal de augas e cunhas propiedades mineiro medicinais e termais que permitiron declaralas de utilidade pública o 4 de xaneiro de 2013, posibilitando que se poida retomar esta importante actividade e procurar devolverlle o auxe que tivo en tempos pasados.

Feito por: ADRIÁN EITOR MORRAZO 

IGREXA PARROQUIAL DE

 SAN PEDRO DE DIMO

   Está situada en Dimo - Catoira, e pertence a diócese de Santiago e xurisdición de Cordeiro. Está localizada ao norte do concello.

VISTA FRONTAL

  A igrexa está asentada sobre un castro.

   A súa orixe é medieval , tal como o demostran os canzorros e a decoración de bólas da cornixa

    É un templo cunha soa nave e tellado a dúas augas.O deseño da porta da igrexa plantéxase que é gótico final. Desta época conserva a porta occidental e parte da fachada, animada por unha pequena fornela onde se sitúa a imaxe do santo titular; a ventá xa corresponde a un momento moi posterior. A igrexa reformouse en época barroca que foi cando se colocou o Retablo do Santo Cristo, ,hoxe desaparecido, e o da Virxe das Neves.

PORTA GÓTICA E IMAXE DE SAN PEDRO

RELOXO DE SOL

   Conserva os muros exteriores do corpo da antiga igrexa. Os vestixios artísticos máis vellos que se conservan son de comezos do século XVI. A imaxe de San Pedro é similar á que está no Hospital Real. No lado leste ten un reloxo de sol.

TORRE CAMPANARIO

   A súa torre campanario, remata en cúpula coroada por un pináculo, sitúase no lado esquerdo da fachada, sendo esta   realizada entre finais do S- XVIII e principios do S-XIX . É interesante engadir que a campá foi fundida en Arcos da Condesa no ano 1807.

  

    A última reforma levada a cabo nesta parroquia comezou o 11 de agosto de 1969 e rematou o 11 de novembro dese mesmo ano;reforma consistente en reforzar os muros e subtituir a cuberta.

  Hai que ter en conta que no S-XVII tiña unha renta de oito ferrados de pan mediado e uns pedazos de heredade e viña pequenos que pagan o tercio.De todas estas estas rentas facíanse vintecatro partes : once levábaas o cura, dez o cabildo de Santiago e tres o Colexio Maior desa cidade.

  Esta feligresía tiña dúas ermidas: una a de San Salvador, que era a igrexa vella , e a outra é a de San Cibrán.

San Pedro: 

    Foi un discípulo de Xesús, era pescador. Foi elixido como fundador da Igrexa. As chaves que sempre leva representan a entrada á porta dos ceos, non tiña estudos. O nome de Pedro púxollo Xesús porque el chamábase Simón ou Simeón. Foi martirizado en Roma durante a época de Nerón.

Foi o primeiro Papa da Igrexa Cristiá. San Pedro é patrón dos pescadores.

O 29 de xuño celébrase a festa patronal.

Refráns:

"Por San Xoán e San Pedro, todos os mozos mudan o pelo".

"Ben se está San Pedro en Roma anque non coma".

"A quen Deus lla dé, San Pedro lla bendiga" (significa que cando Deus manda algo, a San Pedro só lle queda darlle a bendición).

"Entre San Xoán e San Pedro, cinco días van no medio".

"Por San Xoán, québralle á primeira raíz ao pan, por San Pedro québralle a do medio".

Feito por: Gabriela Conde Lestido.

FACHADA PRINCIPAL

      IGREXA PARROQUIAL DE SANTA BAIA DE OESTE

    A igrexa parroquial de Santa Baia de Oeste, no concello de Catoira, é un templo adicado a Santa Baia. Está formado por unha  nave única cuberta cunha bóveda de medio canón. Fíxose entre os séculos XVI e XIX. 

  Esta igrexa pertence á diócese de Santiago. O seu fundador foi JACOME DE SIXIREY Y ESCUDERO e o seu sepulcro de pedra atópase no interior da igrexa.

     A parte máis antiga é de comezos do S-XVI; é unha capela adicada á Virxe do O e a outra capela, onde está o sepulcro do fundador, é de mediados do mesmo século.

   Cóntase que esta igrexa dependía da xurisdición de Cordeiro e recibía unha renta de sete ferrados de pan.

 A mediados do S- XVII tivo que ser ampliada     sendo a  finais do mesmo  cando se constrúe a sancristía.Nesta época posuía unha fachada barroca. 

VISTA LATERAL DEREITA

  En 1747, na igrexa, puxeron unha porta de pedra para protexer o tesouro parroquial que foi roubado con posterioridade  durante a ocupación napoleónica e  substituido no ano 1809 por un novo, consistente nun cáliz con patena e un copón.

  No ano 1904 , esta igrexa tivo que ser reformada outra vez e sustituiron a fachada de estilo barroco, que estaba en malas condicións, por unha nova de estilo neogótico, cunha torre central no frontal que é de planta octogonal. Nunha fornela, sobre a porta, colocaron a imaxe de Sta. Baia .

PORTA DE ENTRADA

  Aínda que a patroa é Sta. Baia,           tradicionalmente adquire unha

maior relevancia Sta. Lucía.

VISTA LATERAL  ESQUERDA

  


 SANTA BAIA

  Tratase dunha das santas máis veneradas de España. En Galicia coñecése tamén por Sta. Eulalia, Sta. Olalla ou  Santalla.

  A vida desta santa ten moito de lenda. Dise que era de Mérida e, por ser cristiá, foi martirizada sendo atada a unha cruz, azoutada e queimada con aceite.

  A súa festa é o día 10 de decembro.

  É considerada como protectora das panturentas, dos viaxeiros, contra as desgracias e contra a disentería.

 Hai refráns referidos a esta Santa:

 

“Pola Santa Baia a bubela canta”

“Por Santa Baia sempre o tempo cambia”

“Por Santa Baia, trompos a borralla”

 Feito por: Noa Castiñeiras Castañeda.

17 DE MAIO, DÍA DAS LETRAS GALEGAS

   Coma cada 17 de maio, vaise celebrar o "Día das Letras Galegas".

  O autor homenaxeado este ano é José Filgueira Valverde.

  Se queredes coñecer máis a fondo a vida e obra deste autor, podedes visitar esta páxina, que de seguro vos resultará de moita utilidade:

 http://filgueiravalverde.gal/

O MAlO                                     

Aquí ven o maio

de frores cuberto...

puxéronse á porta

cantándome os nenos;

i os puchos furados

pra min estendendo,

pedíronme crocas

dos meus castiñeiros.

Pasai, rapaciños,

calados e quedos,

que o que é polo de hoxe

que darvos non teño.

Eu sónvo-lo probe

do pobo gallego:

¡Pra min non hai maio,

pra min sempre é inverno!...

Cando eu me atopare

de donos liberto

i o pan non me quiten

trabucos e préstemos,

e como os do abade

frorezan meus eidos,

chegado habrá estonces

o maio que eu quero.

¿Queredes castañas

dos meus castiñeiros?...

Cantádeme un maio

sin bruxas nin demos;

un maio sin segas,

usuras nin preitos,

sin quintas, nin portas,

nin foros, nin cregos.

Manuel Curros Enriquez - "Aires da miña terra"

  Comentando , un pouco por riba, este poema que nos fala dos maios,  haberá que dicir que se refire á festa dos Maios, Son os nenos os que os van cantando de porta en porta; son uns nenos moi pobres porque as súas puchas están furadas e as utilizan para recoller as crocas ou castañas secas que  piden por cantar; son nenos con fame. 

  Pero non van poder recibir ningún agasallo, porque ao  referirse ao pobo galego, que daquela era moi pobre e sen recursos, compárao cun inverno no que non hai nada. Cando o galego non teña que pagar uns impostos ao Señor da terra ou,á Igrexa, os seus dezmos, terá o suficiente para poder alimentarse e non terá que marchar da súa terra para poder xuntar os cartos que se lles esixen.

  Será entón cando realmente poidan cantar un maio diferente, con alegría e co desexo dun futuro mellor.

  O autor achéganos áproblemática que sufrían as xentes de Galicia naqueles momentos e aínda que maio é un mes de alegría, de renacer,el vaino negativizar con esta problemática social.

 Para entender mellor algunhas destas palabras, que hoxe están algo en desuso, propoño este pequeno vocabulario:

PUCHA- Peza de tea, xeralmente redonda, con ou sen viseira, que se usa para cubrir a cabeza; boina.

CROCAS - Castañas secas.

TRABUCOS - Impostos, tributos, cantidade que se paga como contribución ó Tesouro Público.

PRÉSTEMOS - Contrato segundo o cal unha persoa ou unha entidade social recibe doutra unha cantidade determinada de diñeiro coa condición de devolvelo nunhas condicións prestablecidas (habitualmente xunto cuns xuros determinados).

ABADE - Superior dun mosteiro ou orden monástica.

USURA - Delito cometido por quen presta cartos con xuros desproporcionados e superiores aos normais.

QUINTA - Renda que se pagaba coa quinta parte dos froitos que se colleitaban nas leiras que había arredor dunha casa.

PORTAS - Impostos para vender os froitos nos mercados.

FOROS - Tipo de contrato, especialmente agrario, polo que unha persoa ou institución cede a outra o uso ou proveito a cambio do cumprimento de diversas condicións previamente estipuladas.Canon ou pensión que se pagaba en virtude deste contrato.

CREGO - Cura párroco a cargo dunha freguesía ou parroquia.

SEGAS - As que  facían do trigo en Castela os galegos que aló ían traballar para gañar uns cartiños e poder pagar os impostos.

  Se queredes, podedes escoitar a Luis Emilio Batallán cantando este poema.

  https://www.youtube.com/watch?v=UCZCm1q4Kwc